ATLETİZM

Atletizm
Atletler, tüm spor olaylarının en önemlisi olan Olimpiyat Oyunlarının merkezidir. Atletler için Olimpiyatlar veya dünya şampiyonalarında altın madalya kazanma fırsatı, başarılarının en parlak noktasıdır.

Çoğu atletizm yarışması stadyumda yapılır. Stadyum koşu pisti ve saha olmak üzere ikiye ayrılır. Koşu pisti yarışmaları (koşu ve engelli) 400 m’lik oval pistte yapılırken, saha yarışmaları (atma ve atlama) koşu yolunun iç tarafındaki alanda yapılır.

Atletizm pisti, hepsi aynı noktada biten koşu yarışmalarının başlangıç pozisyonlarını gösteriyor. Bazı saha yarışmalarının pozisyonları stadyumdan stadyuma değişebilir.

Koşu ve engelli koşu

Erkekler ve bayanlarda, pistteki koşu müsabakaları kısa mesafeli yarışlar (100, 200 ve 400 m’ler), orta mesafeli yarışlar (800 ve 1500 m’ler), uzun mesafeli yarışlar (5000 ve 10.000 m) olarak ayrılır.

Bireysel yarışlarda koşucular hızlı ve güçlü bir start için çıkış takozu kullanırlar ve yarış boyunca kendi kulvarlarında kalmaları gerekir. 100 m düz koşulurken, 200 ve 400 m’lerde tüm koşucuların aynı mesafeyi kat etmeleri için aralıklı start çizgileri vardır.
   ABD’den Michael Johnson, yarışı 19,32 saniyede bitirerek 1996 Atlanta Olimpiyatlarında 200 m’de altın madalyayı kazandı. Derecesi, önceki dünya rekorlarını altüst etti.

800 m sadece ilk dönemece kadar kulvarlarda koşulur. Diğer uzun mesafeli yarışlar (4x400 bayrak hariç) virajda başlatılıp kulvarlarda koşulmaz. Bir turdan fazla yarışlarda son tura girildiğini belirtmek için bitiş çizgisinde bir zil çalar. Uzun mesafeli yarışlar daha taktiksel olur; koşucular pozisyon için birbiriyle rekabet eder ve yarışın sonuna yakın belirleyici atağı yapmak için beklerler.

Bayraklı yarışlar 4x100 m ve 4x400 m’lerde yapılır. Her ikisinde de dört koşucu eşit uzaklığı koşar ve işaretli değiştirme bölgesinde bayrağı bir sonrakine verirler. Uzun bayraklı koşu da (4x400) bir tur ve bir dönemeç kulvarlarda koşulur.

Engelli yarışlar 110 m (bayanlarda 100 m) ve 400 m’de koşulur. Uzun yarışta engeller, bitiş çizgisine kadar aralıklı dağılmıştır. Atletler, engelleri devirdikleri için cezalandırılmazlar; ancak zaman ve hız kaybedebilirler.

Uzun mesafe engelli yarış sadece erkeklerde yapılır. Pistte dört sabit engelden ve her turda yapay bir havuzdan atlamayla toplam 7,5 turda koşulur (3000 m). Bütün koşucular aynı engelden atlar, genellikle de geçerler; ancak öndeki koşucu, ayaklarını sudan atlama bariyerine koyarak suyun sığ yerinde yol açar. 

Maraton

Maraton, 42.195 m (26 mil, 385 yarda) mesafede ve yolda koşulur. Önemli şampiyonalarda stadyumda başlar ve biter. Güzergâh boyunca susuzluğu gidermek amacıyla duraklarda maratonculara içecek sağlanır.

Her yıl İstanbul, Londra ve New York’taki ‘kitle maraton’larında binlerce insan koşar. Yarışmacılar, dünyanın belli başlı koşucularından, yardım için koşanlara ve sadece yarışı tamamlama amacı güden yaşlı koşuculara kadar çeşitlilik gösterir.

Maraton, eski Yunan kahramanı Phidippides efsanesine dayanır. Yunanlıların Perslilere karşı zaferinin haberiyle Maraton’daki savaş alanından Atina’ya kadar koşmuş ve kralın huzuruna geldiğinde de düşüp ölmüştür.

Saha müsabakaları 

   Saha yarışmaları (dört atlama ve dört atma) pistin içindeki özel alanlarda yapılır. Tüm saha yarışmalarında erkekler ve bayanlar ayrı ayrı yarışırlar. Yüksek atlama ve sırıkla yüksek atlamada, her atlama bölümünden sonra çıta yükseltilir. Yarışmacılar üç kere, peş peşe denemede başarısız olunca elenirler. Kalan, kazanandır. Berabere kalma durumunda, yarışma süresince yapılan başarısız deneme sayısı, karar vermede hesaba katılır.
      Diğer saha müsabakalarında (uzun atlama, üç adım uzun atlama, gülle atma, disk atma, çekiç atma ve cirit atma) yarışmacıların bir set atlama ya da atma hakları vardır ve en iyi çabaya göre sıralamada yer alırlar.
Kombine yarışmalar

Kombine yarışmalar (dekatlon ve heptatlon), bir atletin tüm yeteneklerinin testleridir. İki günde yapılır. Yarışmacılar, her müsabakada bir set standart tabloya dayalı olarak performans süreleri, mesafe veya yüksekliğe göre puan alırlar.

Dekatlon, erkeklere yöneliktir ve 10 yarışmadan oluşur. Birinci gündeki beş yarışma 100 m, uzun atlama, gülle atma, yüksek atlama ve 400 m’dir. İkinci gün yarışmaları, 110 m engelli, disk atma,  sırıkla atlama, cirit atma ve 1500 m’dir.

Bayanlarla düzenlenen heptatlon, 7 müsabakadan oluşur: Birinci günde 100 m engelli, yüksek atlama, gülle atma ve 200 m; ikinci günde uzun atlama, cirit atma ve 800 m koşusu vardır.

Çin’den Wang Junxia, 1993 Dünya Şampiyonası’nda 10.000 m bayanlarda altın madalyayı kazandı. Bu atlet, aynı yıl 29 dakika 31,78 saniyeyle dünya bayanlar rekorunu kırdı.

Saha yarışmaları. Üç adım uzun atlamada genellikle uzun atlamayla aynı koşu pisti ve kum havuzu kullanılır.

Olimpiyat Oyunları

    Olimpiyat Oyunları, dört yılda bir düzenlenir ve çeşitli spor dallarından oluşur. 1983’ten beri atletizm dünya şampiyonaları düzenlenmektedir; ancak birçok atlet için olimpiyatlarda altın madalya kazanmak, en büyük rüyadır. Yüzücüler, kürekçiler, jimnastikçiler ve halterciler dâhil birçok sporcu da olimpiyatlarda yarışmayı, başarılarının en yüksek noktası olarak görürler.

    Yaz Oyunları arasında, yıl ortasında ayrıca düzenlenen Kış Olimpiyatları buz pateni, kayak ve kızak yarışlarını içerir. Özürlü yarışmacılar için Paralimpikler yaz oyunlarından kısa bir süre sonra düzenlenir. Yarışmalar tekerlekli sandalye yarışı, tenis, yüzme ve okçuluktan oluşur.
 
    İlk Olimpiyat Oyunları MÖ 776 ile MS 393 arasında eski Yunan şehri Olimpiya’da düzenlendi. Bir ayaklı yarıştan başlayarak atma ve atlama müsabakalarını, boks ve güreşi içerecek kadar büyüdüler. Modern Olimpiyatlar, Fransız bir aristokrat olan Baron Pierre de Coubertin tarafından kuruldu. İlk modern Oyunlar, 1896’da Atina’da düzenlendi. Günümüzde, Oyunlara ev sahipliği yapacak şehir Olimpiyat Komitesi tarafından belirlenmektedir.

TARİHÇESİ