Orta Bölüm
BESYO70
BASKETBOL
TERİMLER
Asist : Takım arkadaşına basket yapması için verilen pas
Backcourt
(savunma sahası) : Bir takımın savunma yaptığı yarı saha
Basket : Topun içinden geçerek sayı kazanılması
Blok : Savunma oyuncusu tarafından, hücum oyuncusunun sayı yapmasını veya geçmesini engelleme hareketi
Cut : Sayı yapmak amacıyla yapılan çabuk hareket
Dribbling
(Top sürme) : Topu sektirerek istenilen yöne doğru sürme
Drive : Hücum oyuncusunun sayı yapmak amacıyla
yaptığı hareket
End Line
(dip çizgi) : Sahanın enlemesine, pota altından geçen çizgi
Fast Break : Bir takımın rakip takımı savunmasız yakalayarak hızla sayı yapmak amacıyla hücum etmesi
Faul Atışı
(serbest atış) : Faul sonucu, serbest atış alanından kullanılan müdahalesiz atışlar
Front Court
(hücum sahası) : Bir takımın hücum yaptığı yarı saha
Hata
: Faul sayılmayan kural ihlalleri
Hatalı Yürüme
(steps) : Bir oyuncunun topu kontrol altına aldıktan sonra sektirmeden birden fazla adım atarak yürümesi veya sektirdikten sonra topu tutup, tekrar top sürmesi
Hava Atışı
(jump ball) : Hakemin oyunu başlatmak amacıyla, topu iki rakip oyuncunun arasından yukarı doğru atması ve bu oyuncuların topu tek elleriyle çelerek takım arkadaşlarına kazandırma hareketi
High Post
(yüksek post) : Serbest atış alanının hemen dışından başlayan hücum bölgesi
Hücum Faulü : Bir oyuncunun top kendi takımında iken, rakip oyuncuya faul yapması
Jump Shot : Oyuncunun sıçrayarak havada tek elle basket yapma amacıyla şut atması
Man to Man Defense
(adam adama savunma) : Belirlenen her bir oyuncunun birebir takibiyle yapılan savunma çeşidi
Midcourt Line
(orta saha çizgisi) : Sahayı ortadan ikiye ayıran çizgi, diğer adı da 8 saniye çizgisidir
Perdeleme
(Screen) : Hücum eden takımın oyuncularından birinin takım arkadaşının kolay şut atması veya rakibi geçebilmesi için, takım arkadaşı ile savunma oyuncusunu arasına girmesi
Pivot : Belirlenen bir ayağın sabitlenmesi ve sabitlenen ayak etrafında dönme işi
Pres : Savunma yapan takım oyuncularının, hücum yapan takım oyunculardan topu kapmak ve hata yapmalarını sağlamak için, üzerlerinde baskı kurmaları
Ribaunt : Potadan ya da çemberden dönen ve seken topa sahip olmak için yapılan iş
Teknik Faul : Oyuncuların kural ihlal etmeleri sonucu verilen ceza
Turnike
(lay - up) : Koşarak potaya en yakın mesafeden, çarptırarak veya direk çembere tek elle atılarak yapılan şut
TARİHÇESİ
Aralık, 1891 |
Basketbol, ABD’ nin Massachusetts eyaletinde, Springfield Genç Erkekler Hıristiyan Birliği (YMCA) Eğitim Okulu’ nda beden eğitimi öğretmeni olan James Naismith tarafından bulundu. Basketbo ilk kez 7 kişilik iki takım arasında 20’ şer dakikalık üç devre üzerinden oynandı. |
1893 |
Avrupa basketbol ile tanıştı. Paris’ te Trevise sokağında bulunan eski bir jimnastik salonunda ilk kez basketbol oynandı. |
1897 |
Erkekler kategorisinde ilk basketbol şampiyonası Amerika’ da organize edildi. |
1900 |
Bayanlar kategorisinde ilk basketbol şampiyonası Amerika’ da organize edildi. |
1904
|
Türkiye basketbol ile tanıştı. İstanbul’ da Robert Kolej’ in spor salonunda lisenin beden eğitimi öğretmeni öncülüğünde başlayan basketbol faaliyeti bu kişinin ülkesine dönmesiyle tekrar unutulmaya başlanmıştır. |
1911 |
Galatasaray Lisesi beden eğitimi öğretmeni olan Ahmet Robenson, öğrencileri arasında ilk basketbol maçını oynatmıştır. Sahada yer alan sporcuların tamamının sakatlanması nedeniyle maç tamamlanamamıştır. |
1913 |
Basketbol Uzakdoğu’ da oynanmaya başladı. |
1919 |
Kulüpler seviyesinde ilk basketbol takımı Fenerbahçe tarafından kuruldu Fenerbahçe Kulübü Amerikalı bir öğretmen temin ederek bu konuya tekrar eğilmiş, ve bir takım kurmuştur. |
1920 |
Türkiye’ de bir şube açan Amerikan Y.M.C.A teşkilatı, Beden Terbiyesi ve Spor Şubesini modern esaslar içinde kurulmasına destek oldu. |
4 Nisan 1921 |
Ülkemizde ilk resmi maç Cağaloğlu Öğretmen Okulu bahçesinde Amerikalılar ile Türkler arasında yapılmıştır. Maçı 18-14 Amerikan takımı kazanmıştır |
1923 |
Galatasaray, Nişantaşı ve Fenerbahçe spor kulüpleri basketbol takımları kurarak kendi aralarında oynamaya başladı. |
1923 |
İzmir Şirinyer’ de bulunan Amerikan Kolejinde basketbol oynanmaya başlandı. |
1927 |
İlk gayrı resmi lig maçları İstanbul’ da bulunan azınlık takımları arasında oynanmaya başlamıştır. Bu maçlarda ilk şampiyon Musevi cemaati tarafından kurulmuş olan Maccabi takımı olmuş ve 1933 yılına kadar bu unvanını bırakmamıştır. |
18 Haziran 1932 |
8 ülke federasyonu tarafından İsviçre’ nin Cenevre kentinde Uluslararası Basketbol Federasyonu FIBA kuruldu. ( Arjantin, Çekoslovakya, Yunanistan, İtalya, Letonya, Portekiz, Romanya ve İsviçre) |
1933 |
İlk resmi basketbol müsabakaları oynanmaya başladı. ilk şampiyon Galatasaray |
1934 |
Basketbol, Voleybol, Eltopu ve Tenis sporlarını bünyesinde bulunduran SPOR OYUNLARI FEDERASYONU kuruldu. Bu federasyonun ilk başkanı Prof. Süreyya Genca oldu. |
2 Mayıs 1935 |
İlk Avrupa Basketbol Şampiyonası İsviçre’ de düzenlenmiş ve bu tarihten itibaren iki yıl arayla organize edilmiştir. |
24 Haziran 1936 |
Türkiye’ de ilk basketbol milli maçı Yunanistan Milli takımı ile İstanbul’ da oynanmıştır. Maçı 49-12 Türkiye kazanmıştır. |
1936 |
Türkiye, Uluslar arası Basketbol Federasyonu “FIBA” ya üye oldu. |
1 Ağustos 1936 |
Basketbol ilk kez 11. Berlin Olimpiyatlarında olimpik spor dalı olarak kabul edilmiş ve erkekler kategorisinde maçlar oynanmıştır. Türkiye ilk kez bu olimpiyatlara katılmıştır. |
12 Ekim 1938 |
İlk Bayanlar Avrupa Basketbol Şampiyonası İtalya’ da düzenlenmiş ve bu tarihten itibaren iki yıl arayla organize edilmiştir. |
1946 |
Erkekler kategorisinde ilk Türkiye Şampiyonası düzenlendi. İstanbul, Ankara ve İzmir takımlarının katıldığı turnuvada ilk şampiyon Beykoz oldu. |
1949 |
Büyük erkekler kategorisinde ilk kez Avrupa Şampiyonasına katılan milli takım Avrupa 4. sü oldu |
8 Nisan 1950 |
İlk uluslararası turnuva İstanbul’ da International İstanbul Turnuvası adıyla düzenlenmiştir. Bu turnuva daha sonra 1951, 1952 ve 1953 yıllarında peş peşe dört kez daha organize edilmiştir. |
22 Ekim 1950 |
Erkekler kategorisinde ilk Dünya Şampiyonası Arjantin’ in Buenos Aires kentinde düzenlendi. |
7 Mart 1953 |
Bayanlar kategorisinde ilk Dünya Şampiyonası Şili’ nin Santiago kentinde düzenlendi. |
25 Haziran 1954 |
Genç Erkekler kategorisinde ilk milli maç (Türkiye 74- Avusturya 60) |
1958 |
Bayanlar kategorisinde ilk Türkiye Şampiyonası düzenlendi. İlk şampiyon Ankara Gazi Eğitim oldu. |
1958 |
İlk A. Schweitzer Şampiyonası (Türkiye katılmadı) |
1 Mart 1959 |
Müstakil Türkiye Basketbol Federasyonu kuruldu ve ilk başkanı Turgut Atakol oldu. |
1959 |
İlk Balkan Şampiyonası (Büyük Erkekler) Türkiye katılmadı |
21 Mayıs 1959 |
Türkiye ilk kez Avrupa Şampiyonası organize etti. 11. Avrupa Basketbol Şampiyonası İstanbul’ da düzenlenmiştir. Bu şampiyona Türkiye’ nin düzenlediği ilk resmi organizasyon olurken aynı zamanda açık sahalarda düzenlenen son Avrupa Şampiyonası olmuştur. |
15 Kasım 1962 |
Büyük erkekler kategorisinde Türkiye’ de ilk kez Balkan Şampiyonası, (IV Balkan Şampiyonası) İstanbul’ da düzenlendi |
23 Kasım 1965 |
Bayanlar kategorisinde ilk resmi maç Konya’ da İran’ a karşı yapıldı. Maçı 30-23 Türkiye kazandı |
25 Ekim 1966 |
Genç Erkekler Kategorisinde ilk Balkan Şampiyonası. İzmir’ de düzenlendi. Bu şampiyona aynı zamanda İstanbul dışında düzenlenen ilk resmi organizasyon olma özelliğini de taşımaktadır. |
13 Aralık 1966 |
Türkiye Deplasmanlı Ligi başladı. Ligin ilk şampiyonu İzmir Altınordu oldu. |
1967 |
Erkekler kategorisinde ilk Türkiye Kupası oynandı. İlk şampiyon Fenerbahçe |
1968 |
Anadolu kulüplerinin katılımı ile ilk kez Anadolu kupası düzenlendi. Konya’ da 21 il birincisinin katıldığı şampiyonada Adana Karataş ilk şampiyon oldu. |
17 Ağustos 1969 |
Yıldız Erkekler kategorisinde ilk milli maç (Türkiye 46- Bulgaristan 39) |
1969 |
Erkekler Deplasmanlı 2. Ligi kuruldu ve ilk şampiyon MKE Ankaragücü oldu. |
9 Ekim 1971 |
VI Akdeniz Oyunları İzmir’ de düzenlenmiştir. |
21 Nisan 1972 |
İstanbul ve İzmir’ den sonra ilk resmi basketbol organizasyonu Antalya’ da yapıldı. Gençler kategorisi Avrupa Şampiyonası Eleme Gurubu maçları Antalya’ da oynanmıştır. |
24 Mayıs 1974 |
Avrupa Uluslar Kupası maçları ile Ankara ilk resmi basketbol organizasyonuna ev sahipliği yaptı. |
1 Mayıs 1976 |
Genç Erkek Milli takımımız ilk kez Balkan Şampiyonu oldu. |
3 Mayıs 1976 |
Basketbol Bayanlar kategorisinde de olimpik spor dalı olarak kabul edildi. Bayanlarda ilk maçlar 21. Montreal Olimpiyatlarında yapıldı |
29 Eylül 1980 |
İslam Oyunları ile İzmir ikinci büyük spor organizasyonuna ev sahipliği yaptı. |
1981 |
Bayanlar Deplasmanlı Ligi kuruldu ve ilk Şampiyon Ankara ODTÜ oldu. |
2 Aralık 1981 |
Erkek A Milli takımımız ilk kez Balkan Şampiyonu oldu. |
1983 |
Deplasmanlı Erkekler 1. Liginde ilk kez play off uygulaması başladı. İlk Play Off Şampiyonu Efes Pilsen oldu. |
6 Nisan 1985 |
Erkekler kategorisinde ilk Cumhurbaşkanlığı Kupası oynandı. İlk şampiyon Galatasaray |
7 Temmuz 1990 |
Genç Bayanlar kategorisinde ilk milli maç (Türkiye 58 - Arnavutluk 39) |
16 Nisan 1991 |
Yıldız Bayanlar kategorisinde ilk milli maç (Türkiye 54 - İtalya 78) |
14 Nisan 1992 |
Kulüpler seviyesinde düzenlenen en onemli turnuva olan FIBA Şampiyon Kulüpler Final Four organizasyonu İstanbul’da yapıldı |
1993 |
Bayanlar kategorisinde ilk Türkiye Kupası oynandı. İlk şampiyon Galatasaray |
1 Ağustos 1993 |
İlk kez ülkemizde büyük şehirlerin dışında Avrupa Şampiyonası organize edildi. 12. Yıldız Erkekler Avrupa Şampiyonası Trabzon, Giresun ve Samsun’da düzenlendi |
1994 |
Deplasmanlı Bayanlar ikinci Ligi kuruldu. İlk şampiyon Manisa Spil İhtisas oldu |
14 Eylül 1994 |
Bayanlar kategorisinde ilk Cumhurbaşkanlığı Kupası oynandı. İlk şampiyon Galatasaray |
30 Aralık 1996 |
FIBA 1. Eurostars organizasyonu ilk kez Türkiye’ de düzenlendi. |
16 Temmuz 1996 |
Ümit Bayanlar kategorisinde ilk milli maç (Türkiye 79 - İsrail 63) |
25 Haziran 1997 |
Bayan A Milli takım 13. Akdeniz Oyunlarında ilk kez şampiyon oldu |
22 Temmuz 1997 |
Yıldız Erkek Milli takımımız ilk kez Avrupa Şampiyonu oldu. |
1 Ağustos 1997 |
Ümit Erkek Milli takımımız ilk kez dünya şampiyonasına katıldı |
23 Temmuz 1998 |
Ümit Erkek Milli takım Avrupa 3. sü olarak ilk kez bronz madalya sahibi oldu. |
24 Temmuz 1999 |
Yıldız Erkek Milli takım Avrupa 3. sü olarak ilk kez bronz madalya sahibi oldu. |
31 Ağustos 2001 |
Türkiye Büyük Erkekler kategorisinde ilk kez gümüş madalya alan 12 Dev Adam bu başarıyla yine ilk kez Dünya Şampiyonasına katılma hakkı elde etti. 32. Avrupa Büyük Erkekler Şampiyonası Antalya, Ankara ve İstanbul’ da düzenlendi. Bu şampiyona Türkiye’ nin büyükler kategorisinde organize ettiği ikinci Avrupa Şampiyonasıydı. |
31 Temmuz 2002 |
Tüm kıta şampiyonalarında ilk sıraları alan Dünya’ nın en iyi takımları İstanbul’ da düzenlenen Efes Pilsen World Cup – 1 de bir araya geldi |
29 Ağustos 2002 |
Erkek A Milli takımımız ilk kez dünya şampiyonasına katıldı |
20 Temmuz 2003 |
Genç Erkek Milli takımımız ilk kez dünya şampiyonasına katıldı |
27 Temmuz 2003 |
Yıldız Erkek Milli takım Avrupa 2. sü olarak ilk kez gümüş madalya sahibi oldu. |
17 Nisan 2004 |
Genç Milli takım ilk kez A. Schweitzer turnuvasında şampiyon oldu. |
18 Temmuz 2004 |
Genç Erkek Milli takım Avrupa 2. sü olarak ilk kez gümüş madalya sahibi oldu. |
15 Mayıs 2004 |
İlk Türkiye Basketbol Federasyonu |
8 Ağustos 2004 |
Amerika Basketbol Milli takımı ilk kez ülkemize geldi ve 12 Dev Adam ile iki hazırlık karşılaşması yaptı. |
5 Ocak 2005 |
1. Olağan Genel Kurulu ve ilk özerk federasyon seçimleri. Turgay Demirel ilk özerk federasyon başkanı |